Υπόμνημα για την τηλεργασία

Επανερχόμενοι στην κανονικότητα υπό την απειλή της επανεμφάνισης της πανδημίας στη χώρα μας, η ΕΝΑΠ, κάνοντας μια εκτίμηση της κατάστασης σε συνδυασμό με καλές πρακτικές που ακολουθούνται εδώ και χρόνια διεθνώς αλλά και σε επίπεδο θεσμικό της ΕΕ, (δείτε σχετικά την από το 2018 έκθεση της Αυστριακή Προεδρίας της ΕΕ “New Way of Working in Public Administration” ) θα προτείναμε η τηλεργασία ή η εργασία με εναλλακτικές ψηφιακές μεθόδους να μας απασχολήσει περαιτέρω ως βάση συζήτησης.

Με αφορμή τη λήξη της περιόδου των περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας και την επάνοδο του συνόλου των εργαζομένων στο δημόσιο, θέτουμε υπόψιν σας τις κάτωθι σκέψεις/ προτάσεις προς συζήτηση, μας κυρίως ως σημεία που μπορούν να αποτελέσουν εστία περαιτέρω διαλόγου και προτεινόμενης διαβούλευσης:

– Κατά την προηγούμενη χρονική περίοδο διαπιστώθηκε η χρησιμότητα του μέτρου της τηλεργασίας ως μέσου αποτροπής της πλήρους κατάρρευσης της λειτουργία του δημόσιου τομέα. Οι συνέργειες των Υπουργείων, απέδειξαν ότι – παρά τα αντιθέτως λεγόμενα – το στελεχιακό δυναμικό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης είναι σε θέση να ανταποκριθεί και να ενσωματώσει πλήρως και επαρκώς τεχνολογικές προκλήσεις που μέχρι πριν ελάχιστο χρονικό διάστημα φαίνονταν ανεφάρμοστες. Πολύ μεγάλη μερίδα των δημοσίων υπαλλήλων μετά από σχετική σύντομη, άτυπη, εκπαίδευση ενσωμάτωσε με ομολογουμένως μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιτυχία, ψηφιακές εφαρμογές που αύξησαν σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους.  Η εφαρμογή της τηλεργασίας μέσω διάφορων τεχνολογικών οδών  συνετέλεσε ώστε να αποφευχθεί η αναστάτωση της οικογενειακής ζωής και η εξομάλυνση των εργασιακών καθηκόντων εν καιρώ πανδημίας.

Βασικές οριζόντιες πεποιθήσεις μας αποτελούν τα ακόλουθα:

1. Η τηλεργασία θεωρείται πραγματική υπηρεσία και όχι είδος αδείας, οπότε επιφέρει όλες τις σχετικές νόμιμες συνέπειες αναφορικά με καταβολή πλήρους μισθοδοσίας και πλήρους χρήσης των αδειών του Υπαλληλικού Κώδικα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συνοδευθεί με περικοπή μισθού ή δυσμενούς αξιολόγησης.

2. Η χρήση της τηλεργασίας να δοκιμασθεί πιλοτικά και σε εθελοντική βάση, κατόπιν σχετικής συνεννόησης με τους αρμόδιους προϊσταμένους, ώστε να μην παρακωλύεται το έργο της οργανικής μονάδας που ανήκει ο υπάλληλος.

3. Προκειμένου να διευκολύνεται η οικογενειακή ζωή θα μπορούσαν να επιλέγουν τηλεργασία οι γονείς / κηδεμόνες με τέκνα που φοιτούν κατά προτεραιότητα σε:

(α) βρεφονηπιακούς σταθμούς, 

(β) νηπιαγωγεία, δημοτικά,

(γ) γυμνάσια,

(δ) λύκεια.

Θεωρείται σκόπιμο αυτή η διευκόλυνση να ισχύει και για τους δύο γονείς / κηδεμόνες ταυτόχρονα. Στο σημείο αυτό σημειώνεται ότι η ήδη διακηρυχθείσα πολιτική να μην λειτουργήσουν τα ολοήμερα σχολεία κάθε βαθμίδας επιβαρύνει τον οικογενειακό προγραμματισμό καθώς οι στενοί συγγενείς που συνήθως αναλάμβαναν τη φύλαξη των τέκνων  (γιαγιά, παππούς) ανήκουν στις κυρίως ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και δεν δύνανται να συνεχίσουν να παρέχουν τη βοήθεια αυτή.

4.  Η τηλεργασία να αποτελεί δυνατότητα, σε περιπτώσεις στις οποίες η χωρική διάταξη των εργαζομένων δεν συμβαδίζει με τις προτεινόμενες οδηγίες προστασίας της υγείας των εργαζομένων και της έλλειψης χώρου, ώστε να τηρούνται οι απαιτούμενες αποστάσεις.

5. Να ληφθούν υπόψη οι προεκτάσεις σε ψυχολογικό επίπεδο των εργαζομένων που καλούνται να εργαστούν εξ αποστάσεως.

6.  Επιπλέον ύψιστης σημασίας είναι η συνεργασία σε ένα εργασιακό χώρο και τα κριτήρια επιλογής ενός υπαλλήλου για την άσκηση καθηκόντων εξ αποστάσεως. Τέλος, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα θέματα ασφαλείας και διαρροής κρατικών δεδομένων από τη χρήση οικιακών εξοπλισμών.

Ειδικότερες προτάσεις:

1.  Ωράριο δημοσίων υπαλλήλων κατ’ επιλογή αυτών, σε συνεννόηση με τους προϊσταμένους τους ως προς τις ώρες εργασίας,  διαμορφούμενο ανά εβδομαδιαία βάση. Ενδεικτικά αναφέρεται η εργασία για τις μέρες  Δ-Τ-Τ,  σε ώρες 08:00-16:00 και Π-Π 09:00-17:00, ή και με άλλο συνδυασμό ωρών, ώστε να εξυπηρετούνται οικογενειακές ανάγκες ή σημαντικές υποχρεώσεις των δημοσίων υπαλλήλων (πρόνοια για την μεταφορά παιδιών στο σχολείο και μια σειρά από άλλες σημαντικές πτυχές της καθημερινότητας)

2. Εναλλακτικές επιλογές ως προς τον τρόπο και τον χώρο παροχής υπηρεσιών, σε συνεννόηση με τους προϊσταμένους τους ( πχ τις μέρες Δ-Τ-Τ εργασία από το γραφείο και τις μέρες Π-Π από το σπίτι στις ώρες που εκείνη την εβδομάδα έχει επιλέξει ο υπάλληλος από το ως άνω σημείο 2), και πάντα σύμφωνα με την ροή και τις ανάγκες της υπηρεσίας.

3. Χρήση εναλλακτικών μεθόδων παροχής υπηρεσιών, πχ βλ. Ειδικό ΠΣ για το δημόσιο τομέα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. χρήση ψηφιακών εφαρμογών ανοικτού κώδικα για επεξεργασία κειμένων, νομοθετικών διατάξεων και λοιπών εγγράφων και από το σπίτι ή από εναλλακτικό μέρος εργασίας., χρήση τεχνολογικών εφαρμογών επεξεργασίας κειμένων και λοιπών εφαρμογών.

4. Για υπηρεσίες ηλεκτρονικών συναλλαγών του δημοσίου ή χρήση του epde ή υπηρεσιών που διατίθενται από την πλατφόρμα gov.gr πχ μπορεί να λάβει χώρα η αξιοποίηση ρύθμισης της χρήσης της εφαρμογής από το σπίτι. Αφού εκτελούνται εν παραδείγματι πχ ηλεκτρονικές πληρωμές δημοσίου απομακρυσμένα,  δεν αντιλαμβανόμαστε την απόλυτη ανάγκη αυτές να πραγματοποιούνται υποχρεωτικά από το γραφείο, όταν τα σχετικά εξτρέ μπορούν να σταλθούν με email ή ακόμη καλύτερα να ανεβούν σε μια πλατφόρμα ανάλογη του ΔΙ@ΥΓΕΙΑ.

5. Στις περιπτώσεις εργασιών στο πλαίσιο ΟΔΕ, ενός φορέα, ενός Υπουργείου ή ακόμη και στην περίπτωση διϋπουργικής επιτροπής (παράλληλα με την ιεραρχία) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ψηφιακές συνεργατικές πλατφόρμες όπου για συγκεκριμένο χρόνο μέσα στην ημέρα, ή τις μέρες που χρειάζεται μπορούν να εργαστούν σε κοινό γραφείο ή σε κοινό ΠΣ έξω από το χώρο του γραφείου, ή και από το σπίτι, ώστε πχ να μπορούν να ισορροπήσουν τις οικογενειακές ανάγκες και τον προσωπικό βίο.  Παράλληλα με αυτό τον τρόπο οι σχετικές ΟΔΕ λειτουργούν πιο ήσυχα, πιο παραγωγικά με λιγότερη «βαβούρα» του γραφείου και με την ανάγκη να βρουν εντός υπηρεσίας διαθέσιμο χώρο. Το ίδιο μπορεί να ισχύσει και για περιπτώσεις μονάδων που συγκεντρώνουν, αναλύουν και επισημοποιούν στατιστικά στοιχεία, μελέτες και διοικητικά δεδομένα από τις Εθνικές Βάσεις Δεδομένων. Στη περίπτωση αυτή οι περιοδικές αναφορές των στοιχείων μπορούν να γίνουν ψηφιακά και απομακρυσμένα.

6. Στα επιθεωρητικά όργανα (πχ ΣΕΠΕ), όταν ολοκληρώνονται οι δια ζώσης έλεγχοι προτείνουμε να περαιώνεται η διαδικασία από έτερο χώρο του γραφείου από τους επιθεωρητές και να μη χρειάζεται πχ οι κοινωνικοί επιθεωρητές του ΣΕΠΕ μετά τον έλεγχο σε εργοδότες στην Βουλιαγμένη να πρέπει να επιστρέψουν για να γράψουν σε χαρτί ΠΕΠ στο τμήμα ΣΕΠΕ στον Υμηττό.

7. Αξιοποίηση πλεονεκτημάτων της gig economy στον δημόσιο τομέα και με βήματα και φάσεις προσαρμογής. Η σκέψη μας εν προκειμένω προτείνει να εκμεταλλευτούμε το μητρώο ερευνητών, ανάλογα και με το θέμα, δημόσιων οργανισμών όπως πχ αυτό της ΓΓΕΤ. Μπορούν ακόμη οι δραστηριότητες αυτές να λειτουργούν συμπληρωματικά ή και παράλληλα με την θέση εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε επιπλέον διευκρίνιση ή/και πληροφορία στο πλαίσιο της καλής συνεργασίας μας.

Με εκτίμηση,

το ΔΣ της ΕΝ.ΑΠ.

Ο Πρόεδρος

Δημήτρης Κιρμικίρογλου

Ο Γενικός Γραμματέας

Χάρης Κίτσος