Συμμετοχή ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ στη Δημόσια διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027»
H Ένωση Αποφοίτων Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση επί του Σ/Ν «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027», καταθέτει τις ακόλουθες προτάσεις:
Σε αυτή την τόσο κρίσιμη συγκυρία για τη χώρα και τους πολίτες, το ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021 – 2027 οφείλει να αποτελέσει βασικό εργαλείο διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής και της δίκαιης ανάπτυξης. Χρειάζεται επομένως να διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο στην υλοποίηση δημόσιων πολιτικών που θα απευθύνονται στα ολοένα αυξανόμενα προβλήματα της φτώχειας, της ανισότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στο δημόσιο σύστημα υγείας, η προστασία της εργασίας, η ενίσχυση της απασχόλησης, η αντιμετώπιση του στεγαστικού ζητήματος, η ενδυνάμωση των δημόσιων εκπαιδευτικών δομών όλων των βαθμίδων και η προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι ορισμένα από τα πεδία που πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των πολιτικών που θα χρηματοδοτηθούν από τις δομές και τα εργαλεία που περιγράφονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου, καθώς, μεταξύ άλλων, τα προαναφερθέντα πεδία πολιτικής αποτελούν και δείκτες ουσιαστικής σταθερότητας και ανάπτυξης.
Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε ότι αποτελεί αστοχία της αρχιτεκτονικής του νέου ΕΣΠΑ η απουσία τομεακών προγραμμάτων που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων, όπως ενδεικτικά για την Υγεία ειδικά μέσα σε συνθήκες πανδημίας. Η εκ νέου επιλογή για χρηματοδότηση των αντίστοιχων παρεμβάσεων στον τομέα της υγείας, από δύο ξεχωριστά τομεακά και δεκατρία περιφερειακά προγράμματα μπορεί να συντελέσει στον κατακερματισμό της εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή. Το προτεινόμενο σύστημα υλοποίησης των πολιτικών Υγείας στο ΕΣΠΑ λειτούργησε κατά αυτό τον τρόπο και κατά τις 2 προηγούμενες Προγραμματικές Περιόδους με αποτελέσματα που χωρούν βελτίωση, γεγονός που επιτείνει την ανάγκη για καλύτερη διακυβέρνηση των τομεακών πολιτικών στα διαρθρωτικά ταμεία.
Αντίστοιχα, στο πλαίσιο της ανάγκης καλύτερης εφαρμογής των τομεακών στρατηγικών και του αρτιότερου συντονισμού τους, παρατηρούμε στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο τον κατακερματισμό των Υπηρεσιών Συντονισμού της Εθνικής Αρχής Συντονισμού, με τη δημιουργία νέας Υποδιεύθυνσης και νέων Υπηρεσιών, στις οποίες ανατίθενται αντικείμενα που ήδη ασκούνται από τις υφιστάμενες Υπηρεσίες. Προτείνουμε την αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας της Εθνικής Αρχής Συντονισμού σε ένα περισσότερο συνεκτικό σχήμα με σαφείς αρμοδιότητες και απουσία επικαλύψεων αντικειμένων.
Επιπροσθέτως, ο νόμος για το νέο ΕΣΠΑ, προκειμένου να υπηρετεί τους στόχους της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της νομιμότητας της δημόσιας διοίκησης πρέπει να θέτει τις προϋποθέσεις ορθολογικής ενίσχυσης των Ειδικών Υπηρεσιών που θα διαχειριστούν τα νέα Προγράμματα της περιόδου 21-27. Στο πλαίσιο αυτό:
- Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί μια διαδικασία που θα επιτρέπει την αξιοκρατική πρόσβαση, μέσω διαγωνισμού, των δημοσίων υπαλλήλων στις Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ (με αυξημένη μοριοδότηση της αποφοίτησης της ΕΣΔΔΑ) και η οποία θα ενεργοποιείται κατ’ έτος. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία διαδικασία αποσπάσεων σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2017-2018. Λαμβάνοντας υπόψη πως, καθώς με την έγκριση και ενεργοποίηση των νέων Προγραμμάτων της Περιόδου 2021-2027, το υφιστάμενο προσωπικό στις Ειδικές Υπηρεσίες θα κληθεί να υλοποιεί παράλληλα προγράμματα 2 Προγραμματικών Περιόδων (κατά τη διετία 2022-2023), είναι επιτακτική η άμεση ενίσχυση των Ειδικών Υπηρεσιών με την ενεργοποίηση της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας ή την δυνατότητα επιστροφής σε ειδικές υπηρεσίες δημοσίων υπαλλήλων που έχουν εργαστεί στο παρελθόν στο σύστημα του ΕΣΠΑ.
- Σύμφωνα με τον Νόμο 4314/2014 όλες οι αποσπάσεις υπαλλήλων σε ειδικές υπηρεσίες ΕΣΠΑ παρατάθηκαν αυτοδίκαια έως τις 31.12.2023, γεγονός που οδήγησε σε ελάφρυνση διοικητικού βάρους στις Ειδικές Υπηρεσίες. Προτείνουμε την πρόβλεψη αντίστοιχης διάταξης και στο νέο Σ/Ν με αυτοδίκαιη παράταση όλων των αποσπάσεων έως τις 31-12-2029 (όποτε και λήγει η υποβολή των δαπανών του ΕΣΠΑ 2021-2027). Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει αφενός σοβαρή πιθανότητα επιβολής επιπλέον διοικητικού φόρτου στις Υπηρεσίες προσωπικού και αφετέρου το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης των Ειδικών Υπηρεσιών από Δημοσίους Υπαλλήλους σε μια κρίσιμη φάση για την ενεργοποίηση και υλοποίηση των νέων προγραμμάτων.
- Δεδομένης της απαιτητικής εργασίας, της αυξημένης πίεσης και των ανελαστικών χρονοδιαγραμμάτων στις Ειδικές Υπηρεσίες αλλά και της αυξημένης σημασίας της έγκαιρης και ορθής κατανομής των πόρων του ΕΣΠΑ για την κοινωνία, προτείνεται να υπάρξουν περαιτέρω κίνητρα προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το υφιστάμενο προσωπικό στις Ειδικές Υπηρεσίες. Το ειδικό επίδομα του α.21 του ν. 4469/2017, ως προσωρινό μέτρο μισθολογικής εξίσωσης, αφενός έχει εξανεμιστεί (ιδιαίτερα αναφορικά με τους νεότερους υπαλλήλους) και αφετέρου η μεθοδολογία υπολογισμού του ειδικού επιδόματος, ο τρόπος καταβολής και η πηγή χρηματοδότησης ουσιαστικά δημιούργησε σημαντικά προβλήματα και δεν προσέδωσε στη διαδικασία την απαραίτητη διαφάνεια. Χρειάζεται να υπάρξει ρητή πρόβλεψη για τη σταθερή, ισότιμη και διαφανή μισθολογική αναβάθμιση των εργαζόμενων στις Ειδικές Υπηρεσίες.
- Με γνώμονα τη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ εργαζομένων στις Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ και της συνέχειας της υφιστάμενης τεχνογνωσίας, πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα (κατά το παράδειγμα του ν. 4314/14) μετάταξης του προσωπικού όλων των Ειδικών Υπηρεσιών σε οργανικές θέσεις του εποπτεύοντος Υπουργείου ή της Περιφέρειας.
- Με βάση την εμπειρία πρόσφατων περιπτώσεων συναδέλφων σε Ειδικές Υπηρεσίες που, παρά τη βούλησή τους και τα προβλεπόμενα στο θεσμικό πλαίσιο για το ΕΣΠΑ, επέστρεψαν αυτοδίκαια στις οργανικές τους θέσεις και με δεδομένη την ανάγκη ενίσχυσης των Ειδικών Υπηρεσιών, θεωρούμε απαραίτητη την εισαγωγή ρύθμισης με την οποία η απόσπαση σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ να υπερισχύει έναντι οποιασδήποτε άλλης αντίθετης διάταξης. Με αυτό τον τρόπο θα διατηρηθεί στις θέσεις απόσπασης το καταρτισμένο σε θέματα ΕΣΠΑ προσωπικό και δεν θα διασαλευτεί η λειτουργία των Υπηρεσιών ενόψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου.
- Με στόχο τη διασφάλιση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας των διαδικασιών επιλογής σε θέσεις ευθύνης της Δημόσιας Διοίκησης, η Ένωση Αποφοίτων ΕΣΔΔΑ διαχρονικά υποστηρίζει την ανάγκη διεξαγωγής τακτικών ανοιχτών διαδικασιών επιλογής προϊσταμένων με οριζόντια και διαφανή κριτήρια. Η επιλογή προϊσταμένων στις Ειδικές Υπηρεσίες οφείλει να ακολουθεί το ίδιο παράδειγμα και να υπηρετεί τις ίδιες αρχές, επομένως θεωρούμε απαραίτητη τη ρητή σχετική πρόβλεψη στο συγκεκριμένο Σ/Ν. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί ότι η διαδικασία κρίσεων που ξεκίνησε το έτος 2018, ουδέποτε ολοκληρώθηκε.
- Δεδομένου ότι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα (ΕΠ ΜΔΤ) δεν θα υφίσταται στη νέα Προγραμματική Περίοδο, προτείνεται να υπάρξει ρητή και ειδική πρόβλεψη για το καταρτισμένο και έμπειρο προσωπικό αυτής της Ειδικής Υπηρεσίας, όπως η συνέχιση της απόσπασης, μετά από αίτησή τους, σε άλλη Ειδική Υπηρεσία. Αντίστοιχα, όλοι οι υπάλληλοι που υπηρετούν σε υπηρεσίες που συγχωνεύονται ή αλλάζουν μορφή να δύνανται να λάβουν απόσπαση σε άλλη ειδική υπηρεσία ΕΣΠΑ με την ισχύουσα διαδικασία μετακίνησης μεταξύ ειδικών υπηρεσιών ΕΣΠΑ.
Αναφορικά με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ), και δεδομένου του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού αποφοίτων της ΕΣΣΔΑ που επιλέγουν την απασχόληση σε Ειδικές Υπηρεσίες ΕΣΠΑ, υπογραμμίζουμε την ανάγκη ενίσχυσης των αντίστοιχων αντικειμένων στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνουμε, την άμεση συνεργασία του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων με το ΕΚΔΔΑ προκειμένου να διαμορφωθεί αντιστοίχως το εκπαιδευτικό/επιστημονικό πρόγραμμα των νέων εκπαιδευτικών σειρών της ΕΣΔΔΑ.
Τέλος, τονίζουμε την αναγκαιότητα συνέχισης της απρόσκοπτης χρηματοδότησης της ΕΣΔΔΑ και του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης (ΙΝΕΠ) του ΕΚΔΔΑ και κατά τη νέα Προγραμματική Περίοδο, μέσω του νέου Προγράμματος για το Ανθρώπινο Δυναμικό & την Κοινωνική Συνοχή (ΠΑΔΚΣ). Στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης που διέπει την πολιτική συνοχής κρίνεται απαραίτητη η άμεση συνεργασία, η διαβούλευση και η διαπραγμάτευση με τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα της απρόσκοπτης χρηματοδότησης δράσεων όπως η ΕΣΔΔΑ αλλά και η προστιθέμενη αξία που αυτή έχει στη μεταρρύθμιση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητάς της (εκπαίδευση εξειδικευμένων στελεχών ταχείας εξέλιξης με επιτελικό χαρακτήρα, ικανά να συμμετάσχουν στο σύνολο των σταδίων του κύκλου μιας δημόσιας πολιτικής). Η ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ, αντιλαμβανόμενη τη θεμελιώδη βαρύτητα του ζητήματος, θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια διασφάλισης της χρηματοδότησης του ΕΚΔΔΑ και της ΕΣΔΔΑ κινητοποιώντας προς αυτή την κατεύθυνση τα μέλη της.