Τοποθέτηση του ΔΣ της ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ για το νομοσχέδιο “Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα”

Αθήνα ­12.01.2023

Προς: Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης

Θέμα: Τοποθέτηση του ΔΣ της ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ για το νομοσχέδιο  «Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα»

1. Αναγνωρίζουμε ότι είναι αναγκαία η ρύθμιση ζητημάτων συντονισμού, συνεργασίας, λήψης αποφάσεων, χάραξης και υλοποίησης πολιτικών σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα δηλαδή σε ένα περιβάλλον πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Η ανάγκη αυτή είναι διαχρονικά παρούσα, δεδομένης και της συμμετοχής της χώρας σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2. Ταυτόχρονα οφείλει να διασφαλιστεί η αρχή της επικουρικότητας και της εγγύτητας κατά την οποία τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα διευθετούνται στο πιο άμεσο (ή τοπικό) επίπεδο που είναι κατάλληλο για την επίλυσή τους. Επίσης προτείνουμε να γίνει αναφορά στις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας (Ν.1850/1989 – Α΄114 όπως ισχύει).
3. Από το νομοσχέδιο απουσιάζει η σαφής διάκριση των αρμοδιοτήτων σε επιτελικές και εκτελεστικές καθώς δεν προσδιορίζονται τα σχετικά κριτήρια και η μεθοδολογία. Επιπλέον δεν καθορίζονται με σαφήνεια οι αρμοδιότητες μεταξύ Κεντρικής Διοίκησης, των Περιφερειών και των Δήμων ούτε οροθετείται επαρκώς η επιτελική λειτουργία της κεντρικής διοίκησης. Επομένως τίθεται το ερώτημα εάν θα ακολουθήσει άλλη νομοθετική ρύθμιση που θα αφορά στον διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των αρμοδιοτήτων.
4. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μεταφορά αρμοδιοτήτων στους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης προϋποθέτει μεταφορά προσωπικού, πόρων και δομών και αντίστοιχα κατάργησή τους από την κεντρική διοίκηση. Ταυτόχρονα προϋποθέτει την απαραίτητη προετοιμασία ώστε να μην διαταραχθεί η συνέχεια της δράσης της Δημόσιας Διοίκησης και να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα εξυπηρέτησης οι πολίτες.
5. Προβληματιζόμαστε για το πώς θα υλοποιηθούν τα όσα αναφέρει η παρ. 2 του άρθρου 7 που περιγράφει τα βήματα που πρέπει να κάνει κάθε φορέας για την κατανομή αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, την ίδια στιγμή που δεν έχουν ακόμη εκδοθεί σε πολλές περιπτώσεις οι νέοι οργανισμοί υπουργείων με αναλυτική αποτύπωση και καταγραφή των αρμοδιοτήτων τους. Επίσης για το ίδιο θέμα θα μπορούσε να σχεδιαστεί και να λειτουργήσει ένα πληροφοριακό εργαλείο ή μία πλατφόρμα ηλεκτρονικής χαρτογράφησης του συνόλου των αρμοδιοτήτων των φορέων του δημοσίου που θα είναι προσβάσιμη από τα εμπλεκόμενα μέρη, ούτως ώστε να διευκολυνθεί η ανακατανομή και μεταφορά αρμοδιοτήτων.
6. Στο άρθρο 9 αναφέρεται ότι ο ΥΠΕΣ είναι αρμόδιος για : «τον συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση του έργου των εμπλεκόμενων φορέων του δημοσίου τομέα, το οποίο συνδέεται με την προώθηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης». Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να προβλεφθούν τα κριτήρια, καθώς και η μέθοδος αξιολόγησης του έργου των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου τομέα.
7. Συστήνονται νέοι θεσμοί (Εθνικό Συμβούλιο Πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, Επιχειρησιακό Κέντρο Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, Συντονιστικά όργανα δημόσιας πολιτικής, σημεία αναφοράς), χωρίς όμως να εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο και ολιστικό σχέδιο που μεταξύ άλλων να  προβλέπει την κατανομή των αρμοδιοτήτων για τη Δημόσια Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και να οριοθετεί τα διαφορετικά επίπεδα ελέγχου. Πρόκειται για έναν πληθωρισμό δομών και διαδικασιών χωρίς να αποτυπώνονται σαφώς οι σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων διακυβέρνησης. Επομένως γεννώνται εύλογα ερωτήματα ως προς την αποτελεσματικότητα των εν λόγω ρυθμίσεων, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος αύξησης της γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα θα πρέπει να αποφασιστεί ποιος θα είναι ο ρόλος και η λειτουργία των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
8. Στο άρθρο 22 παρ 1 προβλέπεται «Για τη στελέχωση ή τον ορισμό των οργάνων των μονάδων διαχείρισης κινδύνου επιλέγονται υπάλληλοι κατηγορίας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) ή τεχνολογικής εκπαίδευσης (ΤΕ) του φορέα ή κατά περίπτωση ένστολο και ειδικό επιστημονικό προσωπικό…». Εφόσον πρόκειται για διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί το άρτια καταρτισμένο και ήδη υπάρχον στελεχιακό δυναμικό του δημοσίου και ιδιαίτερα οι απόφοιτοι της ΕΣΔΔΑ που έχουν εκπαιδευτεί σε πολλαπλά αντικείμενα και είναι σε θέση να ανταποκριθούν επιτυχώς στην εκτέλεση των εν λόγω καθηκόντων. Δεν είναι σαφής για εμάς ο λόγος που πρέπει να αξιοποιηθεί ένστολο προσωπικό που άλλωστε δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τα ειδικά και σύνθετα ζητήματα λειτουργίας της ΔΔ, τη στιγμή μάλιστα που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 22 η οργάνωση ειδικού προγράμματος επαγγελματικής επάρκειας διαχειριστεί κινδύνων από το ΕΚΔΔΑ. Άρα δίνεται η δυνατότητα στους δημοσίους υπαλλήλους να εκπαιδευτούν και να πιστοποιηθούν. Προτείνουμε: αφενός την ενίσχυση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης των ικανοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων στον τομέα αυτό καθώς και τη χορήγηση κινήτρων και αφετέρου την ενίσχυση των προσλήψεων στο δημόσιο, ώστε να στελεχωθούν οι συγκεκριμένες υπηρεσίες.
9. Στο άρθρο 22 παρ 2 προβλέπεται ειδικό πρόγραμμα επαγγελματικής επάρκειας για τους  διαχειριστές κινδύνων που θα οργανώνεται από το ΕΚΔΔΑ. Προτείνουμε αφενός αυτό να ενταχθεί στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΕΣΔΔΑ αφετέρου να υπάρχει η δυνατότητα πρακτικής άσκησης στις μονάδες διαχείρισης κινδύνων ώστε οι απόφοιτοι της σχολής να είναι έτοιμοι να στελεχώσουν τις υπηρεσίες μετά την απόφοιτησή τους.
10. Επίσης, διαπιστώνουμε ότι σημαντικό μέρος των ζητημάτων ρυθμίζεται στις εξουσιοδοτικές διατάξεις παραβιάζοντας με αυτό το τρόπο θεμελιώδεις αρχές της καλής νομοθέτησης όπως η διαφάνεια και η διαβούλευση. Τέλος,  απουσιάζουν τα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα για την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων.

Το Δ.Σ. της ΕΝΑΠ ΕΣΔΔΑ