Μελέτη των αποφοίτων της ΕΣΔΔΑ, Πέτρου Κατσιμάρδου και Κωνσταντίνου Μπούα: “Στρατηγική ανάλυση και αξιολόγηση μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων ευρείας κλίμακας: Το Μνημόνιο ως εργαλείο πολιτικής”
Λίγα λόγια για τη μελέτη των αποφοίτων της ΕΣΔΔΑ Πέτρου Κατσιμάρδου και Κωνσταντίνου Μπούα: Το «Μνημόνιο» και οι «μνημονιακές» πολιτικές μονοπωλούν τα τελευταία χρόνια το δημόσιο πολιτικό και επιστημονικό διάλογο προκαλώντας οξύτατες αντιπαραθέσεις. Ωστόσο, η αντιπαράθεση έχει περιοριστεί στην πολιτική-ιδεολογική διάσταση του Μνημονίου. Η στάση υπέρ ή κατά του Μνημονίου προσδιορίζεται εν πολλοίς από την αποδοχή ή μη της φιλελεύθερης οικονομικής και πολιτικής θεώρησης η οποία το διέπει. Παρά το γεγονός ότι οι απόψεις των υποστηρικτών και των πολέμιων του Μνημονίου είναι εκ διαμέτρου αντίθετες, συγκλίνουν ως προς ένα σημείο: εστιάζουν στις θεωρητικές αρχές του Μνημονίου θεωρώντας το περιεχόμενο, τη δομή και γενικότερα την αρχιτεκτονική του δευτερεύουσας ή ήσσονος σημασίας. Υπό αυτή την έννοια έχει μείνει στο περιθώριο η ανάλυση του Μνημονίου από τη σκοπιά της διοικητικής και οικονομικής επιστήμης.
Η παρούσα μελέτη προτείνει μια διαφορετική ανάγνωση του Μνημονίου: την ανάλυσή του ως εργαλείου πολιτικής. Εκκινώντας από τη θέση ότι δεν υπάρχουν αξιωματικά «ορθές» ιδεολογικές αρχές ή δόγματα, υποστηρίζει ότι αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό είναι η αρχιτεκτονική και το περιεχόμενο του προγράμματος που τις εφαρμόζει. Η από-πολιτικοποίηση του Μνημονίου καθιστά πιο ευδιάκριτο το μεθοδολογικό πλαίσιο και επιτρέπει την ανάλυση και αξιολόγηση του Μνημονίου ως εργαλείου πολιτικής, δηλαδή ως μέσου για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και αποτελεσμάτων. Διαβάστε τη μελέτη εδώ.
Στόχος των συγγραφέων δεν είναι η διατύπωση μιας ακόμα πολιτικής τοποθέτησης στο πλαίσιο της γενικότερης δημόσιας συζήτηση για το Μνημόνιο. Αντιθέτως, σκοπός είναι η ανάλυση του Μνημονίου ως κατεξοχήν εργαλείου πολιτικής μέσα από τη μεθοδική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των μέτρων που επιβλήθηκαν και των δράσεων που εφαρμόστηκαν. Η ανάλυση επικεντρώνεται στις παρεμβάσεις δημοσιονομικού και διαρθρωτικού χαρακτήρα και στο πλέγμα των σχέσεων και αλληλεπιδράσεων που αναπτύσσονται μεταξύ τους. Η υπό διερεύνηση περίοδος καλύπτει χρονικά το διάστημα από την υπογραφή του Μνημονίου Ι (Μάιος 2010) έως το Φεβρουάριο του 2012 όταν και υπεγράφη το Μνημόνιο ΙΙ. Τα δεδομένα τεκμηρίωσης προέρχονται από το σύνολο των περιγεγραμμένων δράσεων του Μνημονίου Ι, των πέντε αναθεωρήσεων του, καθώς και οι συνοδευτικές εκθέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Μέσα από την ανάλυση των δράσεων και την αξιολόγηση βασικών οικονομικών δεικτών που χρησιμοποιήθηκαν από τους ίδιους τους συντάκτες του Μνημονίου Ι και των αναθεωρήσεων του, υποστηρίζεται πως το Μνημόνιο Ι ως εργαλείο πολιτικής απέτυχε καθώς δεν υπήρξε, ούτε αποτελεσματικό, ούτε αποδοτικό. Ακολούθως αναδεικνύονται τα προβλήματα και οι αντιφάσεις της αρχιτεκτονικής του Μνημονίου Ι ως καθοριστικών παραγόντων αποτυχίας. Τέλος υποστηρίζεται πως τόσο ο προβληματικός σχεδιασμός όσο και υλοποίηση του προγράμματος ερείδονται στη μεταφορά ενός one size fits all μοντέλου με εμφανείς αδυναμίες ανάδρασης και ρεαλιστικής προσαρμογής στις πραγματικές ανάγκες.
